ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังฉีดวัคซีน
ตรวจภูมิคุ้มกันโควิด (Covid-19 Antibody Level Test)
เป็นการตรวจระดับภูมิทั้งก่อนและหลังรับวัคซีน หรือตรวจหลังติดเชื้อ สำหรับผู้ที่ต้องการทราบถึงการเปลี่ยนแปลงของภูมิในร่างกาย โดยใช้วิธีตรวจผ่านการเจาะเลือดหาแอนติบอดี และวินิจฉัยผ่านห้องปฏิบัติการ ปกติแล้วภูมิจะขึ้นหลังฉีดวัคซีน 4 สัปดาห์ขึ้นไป ทั้งนี้ภูมิที่เพิ่มขึ้นอาจค่อยๆ ลดลงและต้องทำการกระตุ้นด้วยการฉีดวัคซีนอีกครั้ง
ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดคืออะไร
การตรวจภูมิคุ้มกันโควิด คือการตรวจเพื่อหาเชิงปริมาณของระดับภูมิต้านทานชนิด IgG, IgM (Total antibody) ในร่างกายที่มีต่อเชื้อ SARS-CoV2 บริเวณหนามโปรตีน (Spike Protein) ซึ่งถือว่าเป็นส่วนสำคัญของการนำเชื้อโควิดเข้าสู่เซลล์ในร่างกาย โดยในการตรวจภูมิคุ้มกันโควิด เป็นส่วนหนึ่งในการทดสอบระบบภูมิคุ้มกัน (Antibody) หลังการรับวัคซีนโควิดอีกด้วย
แผนภาพจำลองลักษณะหนามโปรตีนของเชื้อ COVID-19 (Abdo AE, 2021)
ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังฉีดวัคซีน
การตรวจหาระดับภูมิในร่างกายสามารถตรวจได้ในหลายช่วงโอกาสไม่ใช่เพียงแค่หลังจากรับวัคซีนแล้วเท่านั้น ได้แก่
ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังติดเชื้อ: กรณีที่เคยผ่านการติดเชื้อมาแล้วประมาณ 4 สัปดาห์สามารถเข้ารับการวัดระดับภูมิคุ้มกันได้ หรือตรวจระดับภูมิคุ้มกันโควิดสำหรับผู้ที่มีความสงสัยว่าตนเองเคยติดเชื้อไวรัสโควิดมาก่อนแต่ไม่มีอาการ
ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดก่อนและหลังฉีดวัคซีนโควิด: หากตรวจหลังฉีดวัคซีนต้องตรวจหลังจากรับวัคซีนไปแล้วประมาณ 4 สัปดาห์
ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดได้ที่ไหน
การตรวจภูมิคุ้มกันโควิดเป็นเพียงทางเลือกหนึ่งสำหรับผู้ที่ต้องการทราบระดับภูมิหลังฉีดวัคซีนของตนเองเท่านั้น กรณีที่ต้องการรับการตรวจสามารถติดต่อขอรับบริการได้ที่สถานพยาบาลที่ให้บริการ
ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดไม่ใช่การสร้างภูมิคุ้มกัน
การตรวจเพื่อหาภูมิคุ้มกันโควิดนั้นไม่ใช่การตรวจเพื่อหาเชื้อ และไม่มีส่วนช่วยในการเพิ่มระดับภูมิในร่างกายแต่อย่างใด เป็นเพียงการวัดระดับภูมิเท่านั้น เพราะเหตุนี้การปฏิบัติตัวเพื่อความปลอดภัยในช่วงวิกฤติยังถือว่ามีความสำคัญสำหรับผู้เข้ารับการตรวจ ผู้ที่ทำการตรวจต้องหมั่นล้างมือ รักษาระยะห่าง และสวมใส่หน้ากากอนามัยตามปกติ
หลังฉีดวัคซีนโควิดจะมีภูมิคุ้มกันทันทีหรือไม่
หลายคนอาจเชื่อว่าเมื่อได้รับวัคซีนแล้วจะมีภูมิคุ้มกันโควิดในร่างกายทันทีถือว่าเป็นความเชื่อที่ผิด โดยรูปแบบการเพิ่มของภูมิเป็นดังนี้
-
ไม่ว่าจะรับวัคซีนยี่ห้อไหนก็ตามจะมีระยะเวลาของการเพิ่มภูมิคุ้มกันจากการฉีดอยู่ที่ประมาณ 4 สัปดาห์ขึ้นไปหลังฉีด
-
ถึงแม้จะมีภูมิแล้วจะยังมีโอกาสติดเชื้ออยู่เช่นกัน แต่ถ้าหากติดเชื้อจริงๆ อาการจะไม่หนักเท่ากับผู้ที่ไม่ได้ฉีด
-
หลังจากรับวัคซีนเข็มที่ 2 ถือเป็นการกระตุ้นร่างกายจะสามารถสร้างภูมิคุ้มกันโควิด ได้รวดเร็วยิ่งขึ้น
แผนภาพจำลองการจับตัวของภูมิคุ้มกัน (Antibody) ต่อเชื้อ COVID-19 (NIH, 2021)
ค่าการตรวจภูมิคุ้มกันโควิดบอกอะไรบ้าง
-
≥ 0.8 U/mL ตรวจพบภูมิคุ้มกันโควิดตอบสนอง: ไม่ได้หมายความว่าจะไม่ติดเชื้อ หรือไม่แพร่เชื้อให้ผู้อื่น ควรปฏิบัติตามแนวทางป้องกันการติดเชื้ออย่างเคร่งครัด
-
< 0.8 U/mL ตรวจพบภูมิคุ้มกันโควิดไม่ตอบสนอง: แม้รับวัคซีนครบโดสแล้ว อาจเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น เก็บตัวอย่างก่อนร่างกายสร้างภูมิ, มีภาวะภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือได้รับยากดภูมิคุ้มกัน, ชนิดของวัคซีน และการตอบสนองของร่างกายในแต่ละบุคคล
ปัจจุบันยังไม่มีหน่วยงานใดออกมาให้คำแนะนำว่าจะต้องฉีดวัคซีนซ้ำในระยะเวลาเท่าไหร่ หรือภูมิตอบสนองจะอยู่ได้นานแค่ไหน ต้องรอการศึกษาเพิ่มเติม แต่สามารถตรวจติดตามระดับแอนดิบอดีเป็นระยะได้
บรรณานุกรม
-
โรงพยาบาลเพชรเวช. (2564). ตรวจภูมิคุ้มกันโควิดหลังฉีดวัคซีนแล้วหรือยัง. สืบค้นเมื่อ 5 สิงหาคม 2564. เข้าถึงได้จาก https://www.petcharavejhospital.com/th/Article/article_detail/immune-covid-19-test.
-
Abdo AE. SARS-CoV-2 Spike-Heat Shock Protein A5 (GRP78) Recognition may be Related to the Immersed Human Coronaviruses. Front. Pharmacol. 11:577467.
- Admin WTU Website